۴ پیش بینی از قیمت دلار در سال ۱۴۰۲
به گزارش نوین اکسپو به نقل از تجارت‌نیوز، کنترل قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ یکی از چالش‌های نهاد پولی کشور بود. این اسکناس آمریکایی به عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌های مردم تبدیل شد و سرمایه‌های زیادی را جذب کرد.
بازار انتظامی ارز، سیاست‌های نهاد پولی کشور برای عرضه یا عدم عرضه دلار به صرافی‌ها، افزایش سقف دلار توافقی، ایجاد سامانه‌های متنوع برای مدیریت بازار و قیمت دلار، هیچکدام در سال گذشته نتوانست مانعی برای سقف‌شکنی قیمت دلار و رسیدن به قله ۶۰ هزار تومانی باشد.
کاهش قیمت دلار با شرایط مساعد سیاسی
کارشناسان مهمترین موتور محرک دلار در سال گذشته را تورم بالای ۵۰ درصدی دانسته‌اند. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که تورم روزافزونِ سال گذشته موجب رشد انتظارات تورمی در جامعه شد؛ به این ترتیب مردم را به سمت بازارهای سفته‌بازانه‌ای همچون دلار سوق داد.
به اعتقاد تحلیلگران بازار، اقتصاد و سیاست به هم پیوسته است و آنچه توانست قیمت دلار را از کانال‌های بالای ۵۰ هزار و ۶۰ هزار تومانی پایین بیاورد شرایط مساعد سیاسی و تلاش برای بهبود روابط با سایر کشورها بود.
از رویدادهایی که در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ توانست بر قیمت دلار تاثیر بگذارد می‌توان به سفر گروسی به تهران و موج انتظارات مثبت میان معامله‌گران، سفر شمخانی به چین و امارات و بهبود روابط تهران و ریاض اشاره کرد. این اخبار توانست معامله‌گران را نسبت به احیای برجام خوشبین کند.
به همین دلیل است که در تحلیل‌های کارشناسان اقتصادی، قیمت دلار به بهبود روابط سیاسی و تداوم مذاکرات ایران با سایر کشورها گره خورده است. یعنی تداوم همین سیاستی که در ۲۰ روز پایانی سال ۱۴۰۱ کلید خورد.
چشم‌انداز قیمت دلار صعودی است
در همین راستا برزو حق‌شناس کارشناس اقتصادی به این پرسش تجارت‌نیوز که قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ چگونه خواهد بود، پاسخ داد: «در حال حاضر ارزش ذاتی دلار ۴۵ هزار تومان است. با این توضیح که هر ماه به دلیل سیاست‌های پولی، تورم و حجم نقدینگی، نزدیک به دو هزار تومان بر این ارزش ذاتی اضافه می‌شود.»
وی با تاکید بر اینکه قیمت دلار در سال گذشته پربحث‌ترین مبحث اقتصادی کشور بود، گفت: «دلار در سال گذشته رشد عجیبی داشت؛ از ارزش ذاتی خود فاصله گرفت و تا محدوده ۶۰ هزار تومان پیشروی کرد.»
حق‌شناس با اشاره به رشد حجم نقدینگی به عنوان عاملی برای تحریک و بالا رفتن قیمت دلار توضیح داد: «سال گذشته قیمت دلار به صورت تصاعدی هر ماه افزایش پیدا کرد و این عاملی است که در سال جدید، چشم‌انداز قیمت دلار صعودی باشد.»
وی تاکید کرد: «اگر سیاست تنش‌زدایی با کشورهای همسایه جدی و ادامه‌دار باشد و دسترسی بانک مرکزی به منابع دلاری مقداری بهبود یابد، قیمت دلار در سال آینده با یک شیب ملایم، صعودی خواهد بود.»
این کارشناس اقتصادی گفت: «اگر سیاستی که در چند هفته اخیر شکل گرفته ادامه پیدا نکند و در سیاست خارجی تنش بالا برود، قیمت دلار بار دیگر از ارزش ذاتی فاصله معناداری می‌گیرد.»
۴ پیش بینی از قیمت دلار در سال ۱۴۰۲
بررسی قیمت دلار در سال گذشته نشان می‌دهد این اسکناس آمریکایی طی بازه زمانی ۱۲ ماهه (از ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ تا ۲۸ اسفند ۱۴۰۱) ۸۷/۸۱ درصد معادل ۲۱ هزار و ۴۵۰ تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است! آیا همین روند صعودی در سال جدید هم تکرار خواهد شد؟
بازار اسکناس آمریکایی در سال ۱۴۰۱ گرم بود و سرمایه‌گذاران زیادی را به سمت خود جلب کرد. به این ترتیب قیمت دلار که تا ابتدای پاییز سقف ۳۰ هزار تومانی را تجربه کرده بود، در هفته‌های پایانی زمستان سطح تاریخی ۶۰ هزار تومان را هم لمس کرد.
کارشناسان مهمترین موتور محرک دلار در سال گذشته را تورم بالای ۵۰ درصدی دانسته‌اند. تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که تورم روزافزون سال گذشته موجب رشد انتظارات تورمی در جامعه شد و به این ترتیب مردم را به سمت بازارهای سفته‌بازانه‌ای همچون دلار سوق داد.
افزایش هیجان در این بازار در کنار نبود روزنه امید برای بهبود وضعیت اقتصادی، بازار دلار را چنان داغ کرد که در مقاطعی طی یک هفته سه کانال بالا می‌رفت! در این میان تنها بازوی سیاست خارجی بود که در نهایت توانست قیمت دلار را در روزهای پایانی سال در کانال ۴۰ هزار تومانی آرام کند.
حالا این سوال مطرح است که آیا دلار در سال جدید هم همین روند را طی خواهد کرد؟ آیا افسار اسکناس آمریکایی از دست بازارساز خارج خواهد شد یا دولت بالاخره به این باور رسیده است که نباید سرنا را از سر گشاد آن زد و ابتدا باید به پارامترهای ایجادکننده تورم رسیدگی کند تا بتواند دلار را نیز در مسیر طبیعی خود قرار دهد؟
رشد ۵۰ درصدی قیمت دلار؟
هومن مقراضی، تحلیلگر ارشد بازارهای مالی لندن و مشاور مالی و مدیر سرمایه‌گذاری قیمت دلار در سال جدید را صعودی پیش‌بینی کرده است؛ او معتقد است تورم ۴۳ درصدی که بانک مرکزی اعلام کرده، آن‌طور که باید و شاید بیانگر واقعیت تورم کشور نیست.
مقراضی با بیان اینکه تورم سال گذشته در حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد ارزیابی می‌شود، عنوان می‌کند: «اگر تورم را ۵۰ درصد در نظر بگیریم دلار در سال ۱۴۰۱ باید حدود ۳۷ هزار تومان قیمت می‌خورد. با تورم ۶۰ درصدی این اسکناس آمریکایی تا قیمت حدود ۴۰ هزار تومان می‌رسید.»
وی می‌افزاید: «با همین فرمول اگر قیمت دلار را برای سال آینده در نظر بگیریم. دلار سال ۱۴۰۲ با تورم ۵۰ درصدی افزایش قابل توجهی خواهد داشت.»
مقراضی تاکید می‌کند: « پیش‌بینی روند دلار با توجه به تورم صعودی است، البته این تحلیل اقتصادی است و موضوعات اقتصادی متاثر از تصمیمات سیاسی تغییر می‌کنند.»
مشروح این گفت‌وگو را می‌توانید در گزارش «پیش بینی قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ / مسیر اسکناس آمریکایی صعودی است؟» مطالعه کنید.
مشق دلار از سیاست!
حسین عبده تبریزی تحلیلگر ارشد اقتصاد و بازارهای مالی مهمترین عامل رشد قیمت دلار را تحریم می‌داند و معتقد است نقش سیاست در تعیین مسیر دلار بسیار پررنگ بوده است. او در این باره می‌گوید: «در ۱۵ سال اخیر، تحریم و عامل سیاست، نقش عمده‌ای بر فروش نفت، درآمدهای ارزی، تورم و قیمت ارز داشته است.»
عبده تبریزی می‌افزاید: «از سال ۱۳۹۷ متغیرهای تعیینکننده قیمت ارز حداقل تا حدی از کمیت‌های پولی فراتر رفته است. با توجه به وضعیت روابط خارجی جاری ایران، موقعیت برجام و تحریم‌ها، روشن است که متغیر «سیاست» اکنون تأثیر اصلی را بر قیمت ارز دارد.»
وی تاکید می‌کند: «محدودکردن و محروم‌کردن ایران از دسترسی به ارزی که حاصل صادرات پرمشقت امروز کشور است، در کنار گرایش عمده به خروج سرمایه از کشور، عامل عمدة افزایش نرخ ارز این روزهاست.»
عبده تبریزی در گفت وگو با نوروزنامه ۱۴۰۲ روزنامه اطلاعات عنوان می‌کند: «در چنین شرایطی پیش بینی اینکه قیمت ارز با دقت قابل قبول چه خواهد شد، ممکن نیست. تنها می‌توان گفت که روند، افزایشی است و سرعت تغییرات هم می‌تواند بسیار شدید شود.»
وی می‌افزاید: «افزایش قیمت دلار و تضعیف قیمت دینار در کشور عراق طی دو ماه اخیر، دلیل مشابهی داشت؛ با این تفاوت که دولت عراق توانست با سرعت مذاکره کرده و وضعیت عادی را به بازار برگرداند!»
عبده تبریزی هشدار می‌دهد: «اگر همین‌گونه پیش برویم، سال آینده تورم ۵۰ درصدی خواهیم داشت. اگر سیاستگذار به اقدام عاجل دست نزند و علت اصلی افزایش قیمت ارز (و به تبع آن سطح عمومی قیمت‌ها) را نادیده بگیرد، آحاد جامعه را در معرض این خطر عمده قرار می‌دهد که نرخ‌های تورم لجام گسیخته‌تری را تجربه کنند.»
مطالعه بیشتر:
شوک سیاسی به دلار؟
سید مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران هم می‌گوید: «اگر خبر مثبت یا منفی جدیدی در مورد روابط سیاسی ایران با سایر کشورها و البته در ارتباط با احیای برجام مخابره نشود، قیمت دلار در کانال ۴۵ هزار تومان در حال نوسان خواهد بود.»
وی با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد ایران به روند بهبود روابط خود با کشورهای منطقه سرعت بخشیده است، در گفت‌گو با اقتصاد ۲۴ عنوان می‌کند: «بوی مذاکرات پشت پرده با آمریکا به مشام می‌رسد. اگر مخابره اخبار مثبت ادامه پیدا کند، حداقل تا پایان فروردین ماه شاهد افزایش نرخ دلار نخواهیم بود.»
این استاد اقتصاد در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است شاهد موج سوم ریزش قیمت دلار باشیم، می‌گوید: «اگر مذاکرات رفع تحریم به نتیجه برسد شوک کاهشی دیگری در پیش داریم.»
افقه می‌افزاید: «اگر تحریم‌ها هم برداشته شود شوک روانی این تحول می‌تواند قیمت دلار را تا زیر ۴۰ هزار تومان کاهش دهد؛ اما دوباره دلار به محدوده ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان برمی گردد، زیرا بسیاری از متغیر‌ها خودشان را با این قیمت وفق داده‌اند.»
عدم همخوانی بودجه و درآمدهای نفتی
در همین راستا ایران اکونومیست هم بر اساس اعلام بودجه از درآمدهای نفتی دولت در سال ۱۴۰۲، قیمت دلار را بر اساس ۱۴ سناریو، از ۳۳ تا ۴۶ هزار تومان محاسبه کرده است. این در حالی است که دولت پیش از این قیمت دلار را در حدود ۲۳ هزار تومان اعلام کرده بود.
به این ترتیب اگر صادرات نفت را یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز در نظر بگیریم و قیمت هر بشکه را ۸۰ دلار فرض کنیم، در این صورت درآمد دولت از فروش نفت حدودا ۴۰۰ همت خواهد بود که از تمام ارقام نوشته شده در بودجه ۱۴۰۲ پایین‌تر است.
این گزارش عدم همخوانی بودجه و درآمدهای نفتی را سه عامل مهم می‌داند. یا قیمت دلار متغیر بوده و فاصله قابل توجهی با رقم اعلامی دارد و یا میزان بشکه صادراتی فراتر از یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه منظور شده است. در آخر این احتمال نیز می‌تواند بررسی شود که ارزش دلاری هر بشکه فاصله قابل توجهی با ۸۰ دلار داشته باشد.
بر اساس آنچه تحلیلگران عنوان کرده‌اند، مهمترین محرک‌های رشد قیمت دلار در سال جاری، تداوم تحریم‌ها، افزایش تورم، کاهش درآمدهای نفتی و عدم توانایی دولت در متعادل کردن دخل و خرج امسال است.
به این ترتیب در صورتی که دولت بتواند این محرک‌ها را از کار بیندازد یا حتی آنها را تضعیف کند، دلار نیز از سکه خواهد افتاد و در روند منطقی قرار خواهد گرفت. اکنون باید منتظر ماند و دید با شروع به کار بازارها از فردا، خریداران و فروشندگان ارز چه نقشه‌ای برای دلار کشیده‌اند؟
پیش بینی قیمت طلا و سکه ۵ فروردین ۱۴۰۲
قیمت دلار و طلا از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ روندی افرایشی را در پیش گرفتند و سقف قیمتی جدیدی را ثبت کردند. هر چند قیمت‌ها در این بازار دوباره به کانال‌های پایین‌تر بازگشت اما برخی از کارشناسان معتقدند با وجود چشم‌انداز تورمی بودجه ۱۴۰۲ قیمت دلار و در نتیجه طلا و سکه در طولانی‌مدت افزایشی خواهد بود.
سال ۱۴۰۱ سالی هیجانی و پرنوسان برای بازارهای مالی مانند دلار و طلا بود. تنگناهای سیاسی، مشکل ورود ارز به کشور و مشکلات داخلی مانند کسری بودجه شدید دولت و افزایش انتظارات تورمی باعث شد در اتفاقی بی‌سابقه قیمت دلار تا کانال ۶۰ هزار تومانی بالا رود و سکه نیز کانال ۳۷ میلیون تومانی را برای مدت کوتاهی لمس کند.
هر چند با سیگنال‌های مثبت از روابط بین‌المللی ایران مانند مثبت به نظر رسیدن نتیجه سفر گروسی به ایران، توافق با عربستان و احتمال گشایش‌های ارزی قیمت دلار عقب‌نشینی کرد و دوباره به کانال ۴۰ هزار تومانی بازگشت، اما کارشناسان معتقدند بازار نسبت به خبردرمانی مقاوم شده است و در صورتی که گشایشی حقیقی در روابط بین‌المللی ایران اتفاق نیفتد قیمت دلار و در نتیجه طلا و سکه افزایشی خواهد بود.
وابستگی بازارهای مالی به سیاست
میلاد صادقی، کارشناس اقتصادی در مصاحبه با تجارت‌نیوز به تشریح وضعیت بازار دلار و به تبع آن، طلا در سال ۱۴۰۱ پرداخته و پیش‌بینی خود از روند این دو بازار را به ویژه در ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۲ مطرح کرده است.
او معتقد است اقتصاد سال ۱۴۰۲ را باید فارغ از متغیرهای کلان و بر اساس شرایط سیاسی و روابط بین‌المللی تحلیل کرد زیرا تا حد زیادی انتظارات در فعالان اقتصادی متاثر از روابط بین‌المللی و سیاست‌های داخلی است.
صادقی در این باره گفت: این اقتصاد سیاسی ماست که می‌تواند وضعیت سال ۱۴۰۲ را تشریح کند. اگر بخواهیم از دیدگاه متغیرهای کلان وضعیت امسال را مشاهده کنیم اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲ با رشد حدود ۴۳ درصدی نقدینگی مواجه خواهد شد و در کنار آن رشد اقتصادی منفی را برای آن می‌توان برآورد کرد. وی افزود: از سوی دیگر کاهش شاخص‌های دیگر مانند سهولت کسب و کار نیز پیش‌بینی می‌شود.
پیش‌بینی طلا و دلار در سال ۱۴۰۲
صادقی عنوان کرد: نهایتا تاثیر تمام مواردی که گفته شد خود را در بازارهای مالی، بازارهای دارایی و سرمایه‌ای نشان می‌دهد؛ به طوری که انتظار می‌رود قیمت‌های تعادلی طلا در سال آینده و در سناریوهایی حداقلی برای ۶ ماه اول سال ۱۴۰۲، حوالی هر گرم دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان تا دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قرار گیرد.
وی افزود: این قیمت تعادلی است و ممکن است قیمت‌هایی بالاتر و پایین‌تر را هم ببینیم؛ زیرا انتظار می‌رود در خرداد امسال دوباره تقاضای پول به بالاترین سطح خود برسد یعنی نسبت پول به شبه پول دوباره بتواند سطوح بالاتری را ثبت کند.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: در کنار آن اگر بخواهیم برای دلار هم چشم‌اندازی را ترسیم کنیم، جدا از منابع ارزی که وجود دارد باید از دیدگاه پول‌گرایانه وضعیت بازار ارز را بررسی کنیم.
وی توضیح داد: به نظر من کران بالای دلار برای ۶ ماهه اول سال تقریبا بالاتر از کانال ششم خواهد بود و نرخ تعادلی آن نیز حدود ۵۲ تا ۵۳ هزار تومان است. در کنار آن ارزش اقتصادی و قیمت ذاتی دلار نیز در ۶ ماهه اول در محدوده ۵۲ هزار تومان قرار می‌گیرد. با توجه به شرایطی که داریم انتظار می‌رود روند رشد بازارها از دید متغیرهای اقتصادی همچنان ادامه‌دار باشد.
چرا طلا در سال ۱۴۰۱ گران شد؟
صادقی اظهار کرد: در مورد اینکه چرا در سال ۱۴۰۱ رشد بالایی در قیمت طلا اتفاق افتاد باید گفت در ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۱ با برخی مشکلات بین‌المللی و اعتراضات اجتماعی مواجه بودیم که متعاقب آن سطح انتظارات تورمی به شدت افزایش پیدا کرد.
وی افزود: سال گذشته سرعت گردش پول در بخش تجاری پایین آمد و در بخش بازارهای مالی بالا رفت؛ به طور کلی با توجه به آمار، در طول ۶ ماهه دوم سال به دلیل ترجیحاتی که به واسطه نرخ بهره تعدیل نشد و به دلیل انتظارات تورمی که در قالب بدنه اجتماعی شکل گرفته بود، نسبت‌های پول به شبه پول مدام رکورد زد.
این کارشناس اقتصادی افزود: به این ترتیب بخش سیال پول یعنی بخشی که قدرت نقدشوندگی و معامله‌ای بالایی دارد مستقیما وارد بازارها شد. اگر آمارهای بانکی را بررسی کنیم مشخص می‌شود سپرده‌های بلندمدت به شکل به سپرده‌های آنی درآمد.
صادقی عنوان کرد: همه این موارد نشان می‌داد این پول می‌تواند تا زمانی که طرح انتظارات تعدیل نشود و به وسیله سیاست‌های پولی و مالی نتوانیم به نرخ بهره تعادلی در اقتصاد را دست یابیم، سقف‌شکنی‌ها ادامه‌دار باشد.
وی افزود: با توجه به قیمت‌های تعادلی که در سال ۱۴۰۱ داشتیم آن را بر اساس تئوری رفتار رمه‌ای مسری می‌توان تعریف کرد. بنابراین اتفاقاتی که در ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۱ شکل گرفت به دلیل تغییرات نسبت‌های پولی بود و در حجم کل نقدینگی، نسبت‌های پول به شبه پول کاملا تغییر کرد.
سرمایه‌گذاری در صندوق طلا سودبخش است؟
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلای بورسی یا خرید نماد سکه در بورس راه بهتری برای سرمایه‌گذاری همزمان در دو بازار طلا و سهام است یا خیر، توضیح داد: به طور کلی وجود طلا در سبدهای دارایی باعث توزیع ریسک خواهد شد و حتی حالت تدافعی به سبدها می‌دهد؛ بنابراین همواره توصیه می‌شود حداقل ۲۰ درصد خالص دارایی افراد را طلا تشکیل دهد.
پیش‌بینی انس جهانی طلا
صادقی در ادامه به پیش بینی روند انس جهانی طلا پرداخت و گفت: به دلیل اینکه دوران پربهره آمریکا تقریبا در حال اتمام است و حتی با وجود اینکه سیاست‌های فدرال رزرو مبنی بر افزایش نرخ بهره خواهد بود، اما آهنگ تغییرات نرخ بهره و رشد نرخ بهره به سمت نزولی بودن می‌رود و اقتصاد آمریکا برای افزایش نرخ بهره آنقدر کشش ندارد.
وی افزود: برخلاف تصورات و نظر غالب تحلیگران انتظار می‌رفت از اکتبر جاری دوران پربهره آمریکا تمام شود که متعاقب آن بازارهای ریسکی مثل کریپتو رشد خوبی را شروع کردند؛ از سمت دیگر با توجه به متغیرهایی که در سطح جهانی می‌توان دید مثل آمار بیکاری، نرخ اشتغال، نرخ بهره و رشد اقتصادی و پول گسترده، انتظار می‌رود طلای جهانی برای هر انس، بالاتر از دو هزار و ۳۰۰ دلار آگوست امسال قرار بگیرد؛ بنابراین سال آینده باز هم می‌تواند سال درخشانی برای طلا باشد.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: در سال گذشته هم این توصیه را داشتم که سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ می‌تواند سال درخشانی برای طلا باشد؛ بنابراین می‌توانیم قیمت‌های بسیار بالاتر از برآوردهای من را نیز برای قیمت طلا حتی در ایران داشته باشیم.
صادقی عنوان کرد: از سمتی رشد حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصدی دلار را در ۶ ماه اول سال جاری خواهیم داشت و از سمت دیگر رشد ۲۰ الی ۳۰ درصدی را به صورت حداقلی در انس جهانی طلا شاهد هستیم؛ ترکیب این موارد حدود بالای ۵۰ درصد رشد را به همراه خواهد داشت که در آگوست ۲۰۲۳ می‌توان آن را به صورت واضح دید و به موازات آن بیت‌کوین هم می‌تواند قیمت‌های بسیار بالاتری را ببیند.
