پس از ماهها انتظار فعالان عرصه اقتصاد دیجیتال، بانک مرکزی به جای انتشار آزمایشی ریال دیجیتال، از پیشنویس سند اولیه آن رونمایی کرد.
به گزارش نوین اکسپو به نقل از همشهری آنلاین، علی صالح آبادی، رئیسکل بانک مرکزی، در آخرین اظهارنظرهای خود گفت: رمز ریال یا ریال دیجیتال جایگزین اسکناس ریال است و کارهای آن انجام شده است. ریال دیجیتال طبق وعده بهصورت آزمایشی در شهریور ماه اجرایی میشود.
او اواخر شهریور امسال اعلام کرد: رمز ریال بانک مرکزی که از ۱۴ شهریورماه بهصورت پیش آزمایشی و با مبلغ یک میلیارد تومان رسماً منتشر شده، در اختیار تعداد محدودی از افراد قرار دارد و برای آنان هم امکان خرید کالا از برخی فروشگاهها فراهم شده است.
حالا بانک مرکزی پیشنویس سند ریال دیجیتال را منتشر و اعلام کرده ریال دیجیتال همان اسکناسی است که بهصورت دیجیتال درآمده و بانک مرکزی در چارچوب قانون پولی و بانکی و با رعایت همه ضوابط ناظر بر انتشار اسکناس منتشر میشود.
براساس پیشنویس منتشر شده، ریال دیجیتال در معماری بانک مرکزی، شکل دیجیتال اسکناس و جزئی از پایه پولی است و امتیاز انتشار آن در انحصار بانک یادشده خواهد بود و واسطههای توزیع هم بانکها و مؤسسات اعتباری دارای مجوز هستند که ارتباط با کاربران نهایی را مدیریت میکند.
به این ترتیب ریال دیجیتال بانک مرکزی پس از طی مراحل قانونی و اخذ مجوزهای لازم در حجم مشخص در بانک مرکزی تولید و در اختیار هیأت نظارت بر اندوخته اسکناس قرار میگیرد و پس از توزیع آن، هر واحد ریال دیجیتال، بدهی مستقیم بانک مرکزی به دارندگان قلمداد میشود.
ریال دیجیتال منتشر شده عینا همان ریال جاری است و از نظر بانک مرکزی هر واحد آن معادل یک ریال ارزش دارد. بانک مرکزی میگوید: براساس این پیشنویس کاربران برای انجام یک تراکنش نیاز به احراز هویت و فعالسازی کیف دیجیتال خود دارند و با این کیف تراکنش را انجام داده و مبلغ مورد نظر را به آدرس مقصد ارسال میکنند.
شکل سوم پول
این گزارش میافزاید: ریال دیجیتال بانک مرکزی در کنار ذخایر بانکها و اسکناس و مسکوک، شکل سوم پول بانک مرکزی است و همانند اسکناس و مسکوک کاربری عمومی دارد و البته ریال دیجیتال مشتریان بانکها در حساب بانکی نگهداری نمیشود بلکه در مشابهت با اسکناس بدون نیاز بهحساب بانکی تنها در کیف ریال دیجیتال آنها نگهداری خواهد شد.
براساس نظر بانک مرکزی، ریال دیجیتال مبتنی بر توکن بوده و در آن از فناوری رمزنگاری استفاده شده و امکان تبدیل آن به سایر انواع پول رایج نظیر اسکناس وجود دارد و سقف تراکنش و مقدار نگهداری آن قابل تعریف است اما هیچ سود یا بهرهای بر ریال دیجیتال در بانکها پرداخت نمیشود زیرا ریال دیجیتال تنها برای تسویه مبادلات خرد استفاده خواهد شد و برای تسویه بین بانکها و اجرای سیاستهای پولی کاربرد ندارد. افزون بر این ریال دیجیتال در عین اینکه امکان تبدیل به اسکناس و یا سپرده بانکی را دارد، اما نمیتوان در قالب حساب ریال دیجیتال نزد بانکها سپردهگذاری کند.
جایگزینی برای پول نقد
سیاستگذاری پولی، یکی از مزیتهای انتشار پول دیجیتال را مکملی برای پول نقد و باعث جلوگیری از رشد هزینههای چاپ و توزیع اسکناس عنوان و تأکید میکند: پول نقد فیزیکی دارای خصوصیات خاصی است و تنها سطحی از حریم خصوصی را در معاملات بین مردم پوشش میدهد که معمولا با سیستمهای پرداخت الکترونیک موجود امکانپذیر نیست.
ابهامها و خطرها
بانک مرکزی در سند پیشنویس ریال دیجیتال نسبت به برخی ابهامها و خطرها هشدار داده و میگوید: بهدلیل کافی نبودن دادههای جامع برای تجزیه و تحلیل عملکرد پول دیجیتال بانک مرکزی، نحوه اثر آن بر سیاستهای پولی و ثبات مالی و قدرت بازاری بانکهای تجاری در مواجه شدن با شوکهای خارج به اقتصاد نظیر تحریمها و… با ابهام مواجه است.
این گزارش میافزاید: پول دیجیتال بانک مرکزی اگرچه میتواند بهگونهای طراحی شود که دارندگان آن را به ارائه اطلاعات دقیق درباره خود و تراکنشهایشان به بانک مرکزی ملزم سازد و مخاطرات پولشویی را به حداقل میرساند، اما نگرانیهای قابل توجهی را در مورد حفظ حریم خصوصی افراد به همراه دارد.
افزون بر این پول دیجیتال تحت نظارت بانک مرکزی میتواند بهگونهای طراحی شود که به طرفین دادوستد اجازه دهد بهصورت کاملا ناشناس باهم معامله کنند و نگرانی از خدشهدار شدن حریم خصوصی مشتریان را کاهش میدهد اما غافل نباید بود که این کار خطرات پولشویی قابل توجهی را بههمراه خواهد داشت.
