اینترنت طبقاتی چیست؟
چنین روشی در ایران، در مقاطع مختلف اجرا شد. در دوره وزارت محمدجواد آذری جهرمی، فیلترینگ برخی از سایت‌ها و خدمات، برای تعدادی از خبرنگاران برداشته شد تا آنها با آزادی بیشتری به شبکه متصل شوند و البته هم‌زمان امکان رصد عملکردشان نیز سهل شود. با آغاز خیزش اعتراضی در شهریور ۱۴۰۱، استفاده از اینترنت در ایران دچار اختلال گسترده شد و شبکه‌های ارتباطی چون واتساپ و اینستاگرام که برای ایرانیان منبع درآمد و ایجاد فرصت شغلی بودند، محدود و در برخی موارد مسدود شدند. در ادامه طرح کاهش فیلترینگ برای برخی از سازمان‌ها و نهادها توسط دولت سید ابراهیم رئیسی در حال اجرایی شدن است.
انجمن تجارت الکترونیک تهران با تعریف هرگونه اولویت‌بندی در دسترسی به اینترنت مخالف کرده‌است.
اینترنت طبقاتی چطور در سال ۱۴۰۱ ارائه شد؟
هر نامی که بخواهیم برای آن انتخاب کنیم، نمی‌شود انکار کرد در سال ۱۴۰۱ برخی از اقشار تا حدودی از محدودیت‌های اینترنت مستثنی شده و از امتیازهای خاص برای دسترسی به اینترنت بهره‌مند شدند. اگرچه وزارت ارتباطات نمی‌پذیرد نام این پروژه، اینترنت طبقاتی است اما متخصصان این حوزه می‌‌گویند نام‌ها اهمیت ندارند و آنچه در حال اجراست برای آزادی اینترنت خطرناک است.
اینترنت طبقاتی اگرچه تعریف خاص و کاملاً دقیقی ندارد اما کارشناسان عنوان می‌کنند به طور کلی اشاره به تعیین دسترسی قشری خاص به پلتفرم‌ها، سرویس‌ها یا در مواردی سرعت‌های بالاتر اینترنت دارد که برای عموم مردم در دسترس نیست. در واقع اینترنت طبقاتی به دنبال مستثنی کردن این اقشار از محدودیت‌هاست، تنها به این دلیل که متعلق به آن قشر هستند.
پیش از این نیز اینترنت طبقاتی به اشکال دیگری در مقاطعی اجرا شده است. در دهه ۸۰ کاربران خانگی تنها مجاز بودند تا سقف سرعت ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه سرویس دریافت کنند. این محدودیت با روی کار آمدن دولت یازدهم برداشته شد.
حال اینترنت طبقاتی در جدیدترین شکلش از زمان شروع محدودیت‌های اخیر اینترنتی به شکل جدی مطرح شد. در روزهای پرالتهاب مهر و آبان که فیلتر شدن اینستاگرام، واتساپ، گوگل‌پلی و خلاصه ملی شدن اینترنت در ساعات عصرگاهی در سایه اعتراضات خیابانی، داد کاربران را درآورده بود و اتصال به اینترنت سخت‌تر از هر زمان دیگری بود، احمد راستینه، نماینده مجلس شورای اسلامی، راهکار را در طبقاتی شدن اینترنت یا به قول او، «تعیین سطح دسترسی» دید.
کارزار مخالفت با اینترنت طبقاتی به‌راه افتاد
امضاکنندگان این کارزار ضمن اعلام مخالفت شدید خود با اینترنت طبقاتی، پیمان بستند تا از این امکان استفاده نکنند.
موضوع اینترنت طبقاتی پس از فیلترینگ گسترده‌ای که از مهرماه سال ۱۴۰۱ رخ داد، بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است؛ اگرچه ایجاد دسترسی خاص به اینترنت برای اقشار مختلف موضوع تازه‌ای نیست، اما احتمال می‌رود که امسال عملی شود.
در همین راستا، کارزاری با عنوان «پیمان جمعی برای عدم استفاده از اینترنت طبقاتی» به‌راه افتاده است:
«ما امضاکنندگان این کارزار مخالفت شدید خود را با «اینترنت طبقاتی» تحت هر عنوانی نظیر اینترنت ویژه، اینترنت حرفه‌ای و… اعلام می‌داریم و پیمان می‌بندیم که از این امکان تبعیض‌آمیز استفاده نخواهیم کرد. ما نسبت به خطرات و تبعات استفاده از مواهب این آپارتاید نوین هشدار می‌دهیم و آن را نوعی رانت جهت تطمیع نخبگان و متخصصان جامعه می‌دانیم. همچنین تأکید می‌کنیم که دسترسی آزاد به اینترنت بدون فیلتر، به‌صورت برابر و برای همه، تحت قوانینی در چهارچوب حقوق بشر جهت حفظ حقوق کاربران و کسب‌وکارها، از حقوق بدیهی شهروندی است و هیچ‌کس حق ندارد با رویکردی قیم‌مآبانه تصمیم بگیرد که چه کسی حق استفاده از چه محتوا و خدماتی را دارد یا ندارد! ما، با هر شغل و هر سطح از تحصیلات، همه برابریم و همدلانه علیه تبعیض می‌ایستیم.»
شما نیز می‌توانید در این کارزار شرکت کنید و ضمن با امضاکنندگان هم‌مسیر شوید.
گفتنی است بحث اینترنت طبقاتی یا اینترنت با سطوح دسترسی متفاوت در دولت سیزدهم برای اولین‌بار در تیرماه ۱۴۰۱ و از زبان وزیر ارتباطات مطرح شد. او در یک برنامه زنده تلویزیونی از رفع فیلتر برخی پلتفرم‌ها برای اقشار خاص همچون اساتید دانشگاه خبر داد.
پس از فیلترینگ گسترده در پاییز سال گذشته، برخی نمایندگان مجلس از لزوم ایجاد دسترسی متفاوت برای اقشار مختلف سخن گفتند. سپس ردپای اینترنت طبقاتی در آیین‌نامه حمایت از فریلنسرها دیده شد و اتحادیه فناوران رایانه تهران نیز با انتشار اعلامیه‌ای اظهار داشت اعضای این اتحادیه می‌توانند از اینترنت بدون فیلتر بهره‌مند شوند.
معاونت حقوقی وزارت علوم نیز در نامه‌ای از رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عالی خواست تا فهرست اعضای هیئت‌علمی خود را برای دریافت «اینترنت باز» یا همان بدون فیلتر ارسال کنند. پیشنهاد ارائه اینترنت باز به این اقشار در راستای جدیدترین مصوبه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه بود.
معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز در ابتدای هفته به دیجیاتو اعلام کرد تا دو یا سه ماه آینده، امکان دسترسی به اینترنت حرفه‌ای برای فعالین دانش‌بنیان فراهم خواهد شد.
گفتنی است نهادهای مختلف صنفی همچون نصر تهران و انجمن تجارت الکترونیک مخالفت خود را با اینترنت طبقاتی اعلام کرده‌اند. کارشناسان نیز بر این باورند که چنین دسترسی‌های متفاوتی می‌تواند منجر به خشم عمومی شود.
در شبکه های اجتماعی نوین اکسپو همراه ما باشید
https://novinexpo.com/social-networks/
